Ιερά Μητρόπολη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου

Ποιμαντορική εγκύκλιος Χριστουγέννων 2019

Ιερόθεος
ελέω Θεού επίσκοπος & Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου

Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,

Ο Υιός και Λόγος του Θεού με την ενανθρώπησή Του προκάλεσε μεγάλη εντύπωση στους ανθρώπους σε όλους τους αιώνας, άλλαξε τον ρού της ανθρωπότητος, εκατομμύ­ρια άνθρωποι Τον αγάπησαν και θυσιάσθηκαν γι’ Αυτόν. Επίσης, υμνωδοί, ποιητές, αγιογράφοι, θεο­λόγοι, διδά­σκαλοι, μουσικοί εμπνεύσθηκαν από το μεγαλείο του Χριστού και συνέθεσαν διάφορα έργα, και ακόμη συνθέτουν. Εκπλήσσεται κανείς από τους ύμνους και τις διδασκαλίες των αγίων, που προέρχονται από αυτούς που Τον αγάπησαν πολύ.

Αυτήν την αγιασμένη ημέρα των Χριστουγέννων θα ήθελα να σας παρουσιάσω μια θαυμαστή εικόνα, την οποία χρησιμοποιεί και αναπτύσσει ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης, αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου, ένας μεγάλος Πατέρας του 4ου αιώνος μ.Χ.

Ερμηνεύει έναν στίχο από το βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης «Άσμα Ασμάτων», στο οποίο φαίνεται η νύμφη να λέγη στον νυμφίο της: «Βότρυς της κύπρου αδελφιδός μου εμοί, εν αμπελώσιν Εγγαδδί» (Άσμα Ασμάτων, α΄, 14), που σημαίνει «ο αγαπημένος μου είναι σταφύλι που ανθίζει στον αμπελώνα στο Εγγαδδί», δηλαδή στο εύφορο χωράφι.

Στο χωρίο αυτό γίνεται λόγος για αμπελώνα και για τσαμπί σταφυλής. Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης ερμηνεύοντας το χωρίο αυτό αναφέρεται σε άνθος, σε σταφύλι και σε οίνο-κρασί, τα οποία προσφέρονται από τον Χριστό που είναι ο Νυμφίος σε κάθε άνθρωπο που είναι νύμφη του.

Ερμηνεύει ότι διπλή είναι η ευχαρίστηση που προέρχεται από το σταφύλι. Η μια ευχαρίστηση είναι αυτή που προέρχεται από το άνθος, το οποίο χαροποιεί την όσφρηση του ανθρώπου με την ευωδία, και η άλλη είναι ο ώριμος καρπός, που ευχαριστεί τον άνθρωπο είτε με την βρώση του σταφυ­λιού είτε με την χαρά του οίνου στα γεύματα.

Η εικόνα αυτή της προσφοράς του σταφυλιού, ως άνθους, ως καρπού και ως οίνου προσαρμόζεται άριστα στον Χριστό. Ο Χριστός είναι η άμπελος η αληθινή, όπως ο Ίδιος το είπε: «Εγώ ειμι η άμπελος, υμείς τα κλήματα» (Ιω. ιε΄, 5). Με την ενανθρώπησή Του δεν εμφανίζεται το ίδιο σε όλους τους ανθρώπους, αφού ο καθένας Τον δέχεται με διαφορετικό τρόπο, αφού ο Ίδιος αποκαλύπτει στον καθένα με διαφορετικό τρόπο την σοφία, την ηλικία και την Χάρη Του, ανάλογα με την διάθεσή του.

Έτσι, ο Χριστός φαίνεται στους ανθρώπους «ή νηπιάζων ή προκόπτων ή τελειούμενος», δηλαδή αποκαλύπτεται ως νήπιος, ως ώριμος και ως τέλειος. Ο Χριστός όταν ευωδιάζη ως άνθος με την Γέννησή Του, δίνει την ελπίδα ότι θα απολαύση ο άνθρωπος το σταφύλι∙ και όταν τρώγεται ως σταφύλι με το Πάθος Του, υπόσχεται την μελλοντική απόλαυση του οίνου. Η νύμφη, δηλαδή ο άνθρωπος που αγαπά τον Χριστό, τοποθετεί στην καρδιά του το άρωμα που θα φέρη καρπό, και κατά το πάθος, όταν θα αγωνισθή με την Χάρη του Θεού, θα αναβλύση τον οίνο.

Το Γαδί (Εγγαδδί), δηλαδή το εύφορο χωράφι που αναπτύσσεται η άμπελος είναι η Εκκλησία, η οποία είναι το Σώμα του Χριστού. Αλλά εύφορο χωράφι είναι και εκείνος στον οποίο το θέλημά του συμφωνεί με τον νόμο του Κυρίου και τον μελετά ημέρα και νύκτα. Σε αυτόν τον άνθρωπο ο σπόρος γίνεται δένδρο αειθαλές και δίνει καρπό στον κατάλληλο καιρό. Και αυτό το κλήμα, ο Χριστός, φυτεύεται στο βάθος του νού του ανθρώπου και τον κάνει να οσφραίνεται την ευωδία Του, να γεύεται την βρώση Του και να μεθά από τον οίνο.

Από όσα είπαμε καταλαβαίνουμε ότι, όπως στην ανθρώπινη γνώση υπάρχουν διάφοροι βαθμοί, έτσι και στην θεία γνώση υπάρχουν διαδοχικοί βαθμοί. Πρώτα ο άνθρωπος αισθάνεται τον Χριστό ως ευώδες άνθος, έπειτα ως δυνατή και ευχάριστη βρώση που τον τρέφει και έπειτα ως οίνον που τον μεθά πνευματικά. Επομένως, ως Χριστιανοί πρέπει να αναπτυσσόμαστε πνευματικά, να αισθανόμαστε ποικιλοτρόπως τον Χριστό. Να μη μένουμε στην γνώση της νηπιακής και παιδικής ηλικίας, δηλαδή να μην είμαστε νήπιοι πνευματικά που θα χαιρόμαστε μόνον με την ευωδία του άνθους, αλλά να προοδεύουμε μέχρι να αισθανθούμε τον Χριστό ως ευχάριστο σταφύλι και δυνατόν οίνο, κατά τον λόγο του Προφητάνακτος Δαυίδ «και οίνος ευφραίνει καρδίαν ανθρώπου» (Ψαλμ. 103, 15).

Μέσα από αυτήν την προοπτική πρέπει να βλέπουμε την ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού, την Γέννησή Του ως ανθρώπου, και έτσι να εορτάζουμε την εορτή των Χριστου­γέννων. Ο Χριστός δεν προσφέρεται για να μας κάνη χαρού­μενους για μια ή λίγες ημέρες, ούτε ενηνθρώπησε για να θεσπίση μια κοσμική εορτή, αλλά προσφέρεται σε όλους μας για να γίνη διαδοχικά ευωδία του άνθους, εύχυμο σταφύλι και δυνατός οίνος, για να μας μεθύση πνευματικά. Η Εκκλησία θέλει Χριστιανούς που να φθάσουν μέχρι την πνευμα­τική μέθη, δηλαδή την μεγάλη αγάπη για τον Χριστό.

Αν ζούμε έτσι, τότε η ψυχή μας ως νύμφη του Ουρανίου Νυμφίου θα του λέη: «Βότρυς της κύπρου αδελφιδός μου εμοί, εν αμπε­λώσιν Εγγαδδί».

Εύχομαι ευλογημένα και ευφρόσυνα Χριστούγεννα

Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος.