Η παρουσία φυτοφαρμάκων και των προϊόντων μετατροπής τους σε υδατικά και εδαφικά συστήματα, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα των τελευταίων δεκαετιών. Παρά τη γραμμική αύξηση της βιολογικώς καλλιεργούμενης γεωργικής γης, στοιχεία του Διεθνή Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) δείχνουν ότι η χρήση των δραστικών ουσιών με εντομοκτόνο, ζιζανιοκτόνο και μυκητοκτόνο δράση δεν παρουσίασε σημαντικές διαφορές στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) την πρώτη 20ετία του 21ου αιώνα (Triantafyllidis et al., 2022).
Στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας οι γεωργικές δραστηριότητες έχει αποδειχθεί ότι συμβάλουν σημαντικά στη ρύπανση του περιβάλλοντος. Ένας μεγάλος αριθμός δραστικών ουσιών φυτοφαρμάκων διαφορετικών κατηγοριών (εντομοκτόνα, ζιζανιοκτόνα και μυκητοκτόνα) έχουν ανιχνευθεί στο νερό της βροχής στην περιοχή του Αιγίου και της Πάτρας (Rouvalis et al., 2009), στον ποταμό Αχελώο (Stamatis et al., 2013) και στη λίμνη Αμβρακία (Thomatou et al., 2013). Η συγκέντρωση των ενώσεων καθώς και η συχνότητα ανίχνευσης τους βρέθηκε να παρουσιάζει εποχιακή διακύμανση ενώ εξαρτάται σημαντικά και από τις εκάστοτε χρήσεις γης. Σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας του εδάφους έχεις επίσης αναφερθεί λόγω της ευρείας χρήσης χαλκούχων μυκητοκτόνων σε καλλιεργούμενους αγρούς. Σύμφωνα με τους Triantafyllidis et al., (2020) η μακροχρόνια καλλιέργεια εσπεριδοειδών και οι συνεπακόλουθες μακροπρόθεσμες πρακτικές διαχείρισης της καλλιέργειας αύξησαν τις εισροές τοξικών ουσιών στο έδαφος.
Η αλόγιστη χρήση χαλκούχων σκευασμάτων παρατηρήθηκε επίσης να επηρεάζει και τα ιζήματα της λιμνοθάλασσας Αιτωλικού (Avramidis et al. 2019). Αναγνωρίζοντας τη ρύπανση των υδατικών και εδαφικών πόρων ως ζήτημα μείζονος σημασίας, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία θέτει ως στόχο τη βελτίωση του τρόπου ζωής, της υγείας και του περιβάλλοντος, μέσω νέων ολοκληρωμένων προσεγγίσεων. Με τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φιλοδοξεί να συμβάλει στη μείωση κατά 50 %, έως το 2030, της χρήσης και του κινδύνου των δραστικών ουσιών των πιο επικίνδυνων φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην ΕΕ.
Δρ. Βασίλειος Π. Τριανταφυλλίδης
Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Επιστήμης & Τεχνολογίας Τροφίμων του Πανεπιστημίου Πατρών (έδρα Αγρίνιο)