Είναι στο Αγρίνιο αναγκαίες οι πεζοδρομήσεις ; (μέρος 1ο)
Του Λεωνίδα Φραγκούλη*
Είναι στο Αγρίνιο αναγκαίες οι πεζοδρομήσεις ; Φυσικά και είναι αναγκαίες αλλά: Αν η σύνταξη και η νομοθέτηση ενός ρυμοτομικού σχεδίου πόλης αποτελεί μια χρονοβόρα και σύνθετη διαδικασία, παραμένουν πάντοτε εφικτές οι διαδικασίες αναθεώρησης και τοπικών τροποποιήσεων του σχεδίου προκειμένου να διορθωθούν οι αστοχίες της αρχικής μελέτης αλλά κυρίως, θα λέγαμε εμείς, να ενσωματωθούν ώριμα κοινωνικά αιτήματα διαμόρφωσης των κοινοχρήστων χώρων της πόλης. Προϋπόθεση βεβαίως αποτελεί η έγκαιρη υποβολή μελετημένων προτάσεων, και τα λέμε αυτά προκειμένου να αντικρούσουμε εξ’ αρχής τυχόν επιχειρήματα περί άκαμπτων περιορισμών του σχεδίου πόλης με αποτέλεσμα να υλοποιείται ότι ακριβώς προβλέπεται από αυτό χωρίς παρεκλίσεις και δεύτερες σκέψεις.
Οι πρόσφατες πεζοδρομήσεις στην πόλη μας επικεντρώθηκαν στο πολεοδομικό και εμπορικό της κέντρο. Βεβαίως εξυγιάνθηκαν όλες οι υποδομές και αυτό είναι αναντίρρητα σωστό καθότι αναγκαίο, αλλά σε επίπεδο χωροθέτησης ήταν σωστή η κεντροστρεφής συγκέντρωση όλων των παρεμβάσεων με βασικό γνώμονα την άμεση ορατότητά τους και την «τόνωση της αγοράς» για την οποία ωστόσο παρατηρείται μια ισχυρή τάση αποκέντρωσης, λόγω των ασφυκτικών πιέσεων που ασκούν τα υψηλά ενοικιοστάσια αλλά και λόγω μιας ευτυχούς αλλαγής νοοτροπίας σε ότι αφορά το μαγαζί σε «πρώτο τραπέζι πίστα» ;
Όχι, κατά την γνώμη μας δεν ήταν σωστή διότι στον σύγχρονο πολεοδομικό σχεδιασμό δεν μιλάμε πια για την δημιουργία μιας πεζοδρομημένης νησίδας αλλά για ένα δίκτυο πεζοδρόμων το οποίο διατρέχει την πόλη συνδέοντας γειτονιές, ιστορικούς χώρους, πλατείες και λοιπές εμπειρίες κοινόχρηστων χώρων.
Φανταστείτε λοιπόν ένα δίκτυο πεζοδρόμων που να διατρέχει την πόλη προς όλες τις κατευθύνσεις, θέτοντας σε επικοινωνία τις πλατείες και τους δημόσιους χώρους της κοινότητας γενικότερα, αυξάνοντας έτσι την κινητικότητα και την «βόλτα» μέσα στις γειτονιές και στις έως σήμερα αφανείς περιοχές που παραμένουν χώροι αμιγούς κατοικίας αλλά τελικά λειτουργούν ως οικιστικά ησυχαστήρια. Πόσο πιο κοντά θα ερχόταν η πόλη στους πολίτες και οι πολίτες στην πόλη; Αναμφίβολα, η εμπορική δραστηριότητα θα ακολουθούσε αυτά τα δίκτυα και συγχρόνως θα αυξανόταν η αίσθηση ασφάλειας των πολιτών και μόνο ως αποτέλεσμα διαπερατότητας των γειτονιών. Αν μάλιστα τονίζονταν και οι, υπόγειοι πια, δρόμοι του νερού (τα ρέματα εννοώ που ακόμη και σήμερα αναφερόμαστε σε αυτά ως τοπόσημα), πόσο πιο κοντά θα ήμασταν στην ιδέα μιας «πόλης του νερού»;
Όλα αυτά πια ακούγονται ουτοπικά και ανέφικτα, αφού των έργων δεν προηγείται η οραματική σκέψη αλλά η επιθυμία υστεροφημίας και σβέλτης είσπραξης επικοινωνιακών οφελειμάτων.
Το Ανυπότακτο Αγρίνιο θα διεκδικήσει, όχι το ξήλωμα των υφιστάμενων παρεμβάσεων που και μόνο η σκέψη για κάτι τέτοιο κουράζει, αλλά την επέκτασή τους και την διασύνδεσή τους με ένα ευρύτερο δίκτυο αξιοβίωτης καθημερινής εμπειρίας του δημόσιου χώρου.
Είναι στο Αγρίνιο αναγκαίες οι πεζοδρομήσεις ; (μέρος 2ο)
Του Λεωνίδα Φραγκούλη*
Φυσικά και είναι αναγκαίες αλλά:
Aν κάποιος – όχι αναγκαστικά ειδήμων – κάνει μια προσεκτική βόλτα στην πρόσφατα πεζοδρομημένη Παπαστράτου θα τον ζώσουν τα φίδια, πρωτίστως για το τι μέλει γενέσθαι σε περίπτωση νεροποντής και ακολούθως για τις πολλές προχειρότητες καθώς και για τις ελλείψεις αστικού εξοπλισμού και φύτευσης.
Σε ότι αφορά το πρώτο και βασικότερο: Αν κάνουμε μια εγκάρσια τομή, σε οποιαδήποτε θέση του πεζοδρόμου, θα διαπιστώσουμε ότι το πιθανότερο είναι να μπουκάρουν τα νερά στα μαγαζιά αν «τα φονικά» φαινόμενα – όπως ηλιθιωδώς αποκαλούνται – μας επισκεφθούν, που δεν παίζει, θα μας επισκεφθούν. Κι αυτό θα γίνει διότι ο δρόμος κατασκευάσθηκε έχοντας κατά νου τις χαράξεις της κλασσικής (εντός αστικού ιστού) οδοποιίας, όπου η ερυθρά (δηλαδή η κορυφή του άξονα του δρόμου) βρίσκεται ψηλότερα, με τις δύο πλευρές του δρόμου να κλίνουν εκατέρωθεν στέλνοντας τα νερά σε φρεάτια λόγω όμως της περιοριστικής ύπαρξης κρασπέδων που εδώ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ.
Ο πεζόδρομος ήρθε “πρόσωπο” με τα παλιά πεζοδρόμια τα οποία ελάχιστη κλίση έχουν αντίθετα προς τις οικοδομικές γραμμές. Υπήρχε όμως ένα καλό παράδειγμα να ακολουθηθεί και είναι αυτό της Ηλία Ηλιού, όπου οι κλίσεις οδηγούν τα όμβρια από τις όψεις των κτιρίων προς το κέντρο του πεζοδρόμου (με υποβιβασμένη ερυθρά) όπου παραλαμβάνονται από κεντρικά φρεάτια που οδηγούν σε πολλαπλάσιας διατομής αγωγούς όμβριων απ’ ότι της Παπαστράτου. Υπάρχουν άραγε οι υδραυλικές μελέτες που τεκμηριώνουν τις βασικές επιλογές χάραξης καθώς και τις χρησιμοποιούμενες διατομές των σωληνώσεων παροχής πόσιμου ύδατος και αποχέτευσης των ομβρίων αλλά και των λυμάτων στους νέους δρόμους και πεζοδρόμους της πόλης ;
Σε ότι αφορά τις προχειρότητες:
Ήταν τώρα μια χρυσή ευκαιρία να ξηλωθούν τα παλιά πεζοδρόμια, με το άστοχο υλικό επίστρωσης (μάρμαρο Παραμυθιάς), το οποίο λειάνθηκε σχεδόν άμεσα και έκτοτε τσακίζεται καθημερινά το μισό Αγρίνιο. ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ, αφήνοντας μάλιστα απείραχτα διάφορα στοιχεία του παλαιού σχεδιασμού (εσοχές, τελειώματα, κλπ) τα οποία μαζί με την διαφοροποίηση και την φθορά των παλαιών υλικών δημιουργούν μια αισθητική τουρλού-τουρλού στην οποία διαφαίνεται ξεκάθαρα η λογική της ξεπέτας και του άντε να προλάβουμε τις εκλογές.
Σε ότι αφορά τον αστικό εξοπλισμό (παγκάκια, κάλαθοι απορριμμάτων, κλπ) και το πράσινο:
ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ! Και είναι γνωστό ότι το πράσινο, εκτός από την οικολογική και αισθητική του αξία, δημιουργεί νησίδες και διαδρόμους δροσισμού, συνδιαλέγεται άψογα με το υδάτινο στοιχείο το οποίο πλέον θα μπορούσε να εξαπλωθεί στην πόλη χαρακτηρίζοντάς την ως «πόλη του νερού», αναπαύει την όραση και γενικά λειτουργεί αποσυμπιεστικά ως προς τους σύγχρονους ρυθμούς και τους οπτικούς ρύπους.
—
*Ο Λεωνίδας Φραγκούλης είναι αρχιτέκτονας και υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος Αγρινίου με το Ανυπότακτο Αγρίνιο.